Fig.
Schemat budowy główki plemnika a) przed reakcją akrosomową b) po
reakcji akrosomowej.
Związanie plemnika na osłonce przejrzystej przez ZP3 spełniającego rolę
receptora indukuje reakcję akrosomową. Polega ona na fuzji
błony plazmatycznej główki plemnika i zewnętrznej błony
akrosomowej. Prowadzi to do egzocytotycznego uwolnienia z akrosomu
licznych enzymów (hialuronidaza, neuraminidaza, kwaśna fosfataza,
akrozyna), które trawią osłonkę przejrzystą.
Indukcja
reakcji akrosomowej prawdopodobnie zachodzi przy współudziale białek G
znajdujących się w błonie komórkowej plemnika. Stymulacja receptora ZP3
uaktywnia reakcję białka G oraz powoduje depolimeryzację błony plemnika
(z -60mV
do - 30
mV). Następuje aktywacja kanałów wapniowych, napływ pozakomórkowego Ca2+
i w efekcie wzrost poziomu wewnątrzkomórkowego Ca2+
w plemniku.
Po
związaniu się z białkiem receptorowym ZP3 w plemniku obserwowany jest
także stały wzrost pH (z 6,6 do 7,0). Warunkuje to kaskadę
wewnątrzkomórkowych reakcji prowadzących do uwalniania
wewnątrzkomórkowych zapasów wapnia. Alkalizacja plemnika w odpowiedzi na
związanie z ZP3 prowadzi do aktywacji kalmodulinozależnej cyklazy
adenylanowej, fosfatazy białkowej, kinazy białkowej A, kinazy
tyrozynowej i fosfolipazy A2. Fosfolipaza A2 odpowiedzialna jest za
rozłożenie fosfatydylocholiny na lizofosfatydylocholinę i kwas
arachidonowy, które wywołuja fuzję zewnętrznej błony akrosomowej z błoną
komórkową plemnika. Odsłonięcie wewnętrznej błony akrosomu powoduje
uwidocznienie białka PH20 wiążącego się z receptorem ZP2 osłonki
przejrzystej. Białkowy receptor ZP2 stabilizuje związanie plemnika po
ukończeniu reakcji akrosomowej.